Đừng nợ lời hứa!

Tôi nhớ năm 1964, thuở ấy lên bảy tuổi, được vào học lớp Năm trường tiểu học Nam Tỉnh Lỵ. Ba dẫn tôi đi mua tập vở chuẩn bị nhập học. Khi ...

Tôi nhớ năm 1964, thuở ấy lên bảy tuổi, được vào học lớp Năm trường tiểu học Nam Tỉnh Lỵ. Ba dẫn tôi đi mua tập vở chuẩn bị nhập học. Khi vào tiệm văn hóa phẩm mua tập vở bút chì xong, tôi nhắc nhở ba mua thêm tấm bảng viết phấn cầm tay. Ba mua cho tôi tấm bảng giấy bồi giá 5 cắc, tôi lắc đầu không chịu vì cô giáo đã dặn phải mua bảng bằng thiếc thì mới dễ xóa và lâu hư, mà bảng này giá tới 1 đồng rưỡi. Ba hết tiền nên chỉ mua tấm bảng bằng giấy bồi và hứa khi lãnh lương sẽ mua thêm bảng thiếc cho tôi. Lòng tôi khấp khởi hy vọng và rất mong sẽ có được tấm bảng thiếc đó. Có thể là ba đã quên, và tôi bé thơ chỉ biết chờ đợi. Hai năm sau ba tôi bệnh mà qua đời nên tôi không bao giờ có được tấm bảng thiếc mà ba đã hứa.

Tuy nhiên, khi con gái tôi chào đời, rồi bắt đầu đi học tôi tự hứa với lòng rằng sẽ không bao giờ để tuổi thơ thất vọng vì người lớn, nhất là phải cẩn thận “Lời hứa” đối với con cái, dù đời sống khó khăn cỡ nào mà đã hứa thì phải cố gắng thực hiện. Và tôi đã hoàn thành được tâm nguyện của riêng mình cho đến ngày con gái đi lấy chồng.

Kính thưa quý anh chị, cùng các em thân mến.

Mỗi tuần quỳ dưới đài sen, chúng ta thường dõng dạc đọc theo vị chủ lễ 5 điều luật của Huynh trưởng và ngành Thanh, Thiếu. Mỗi câu mỗi chữ đều là Luật tạng Phật giáo, là Nội Qui Gia Đình Phật Tử, là những điều khuyến tấn, nhắc nhở các thành viên áo Lam phải chuyên cần tu sửa, phải điều chỉnh được tâm ý và hành động của mình. Vì đây là 5 điều “LUẬT” nên nhất định chúng ta phải tuân thủ thực hiện cho bằng được, nếu cứ vi phạm “LUẬT” hoài thì bản thân huynh trưởng không những càng rời xa con đường Đạo, càng gây phiền não tự mình thay vì đem an vui đến mọi người, mà còn là những tấm gương mờ tối không thể soi hình làm mất tin tưởng và sự kính trọng nơi đàn em.

Không chỉ riêng trong gia đình mà ở bất cứ hoàn cảnh nào, xã hội nào, chữ TÍN rất là quan trọng trong việc đối nhân xử thế, trong giao dịch làm ăn; nó còn rất quan trọng hơn ở những người trưởng thành, những người thành nhân, vì ở tư thế đàn anh, đàn chị, làm cha, làm mẹ, đồng nghiệp, đồng sự.. mà thất tín, thất hứa với thân hữu, đối tác và những người dưới mình thì quả thật chúng ta làm mất luôn chỗ nương cậy vững chắc về tinh thần của số đông, chiếu theo “Luật” thì ta đã không trong sạch từ lời nói đến việc làm!

Tính cách tôn trọng lời hứa, từ tuân thủ đến tuân thủ triệt để kỷ luật đoàn thể phải được thử thách, trui rèn từ ngành Thiếu. Sống có lý tưởng xả kỷ vị tha thì phải sống có ý thức và ý tứ gây được sự tin tưởng với mọi người xung quanh, đến khi làm đội, chúng trưởng; đoàn trưởng, đoàn phó thì ta có nhiều cơ hội để nhận thử thách từ phía đoàn sinh. Chúng ta chỉ nên nói những gì mà chúng ta làm được; chúng ta chỉ quyết định những gì mà chúng ta đã hội ý, cân nhắc và thăm dò khả năng phía đối tượng thực hiện, đừng để chỉ nói hảo, hứa suông; đừng để một quyết định phát ra phải bị thu hồi – nếu sai trái mà bị thu hồi ta phải nhanh chóng hối ngộ vì nhận ra tác hại lan rộng của nó và việc hành xử vượt qui tắc của mình để lấy đó làm kinh nghiệm. Cái khôn ngoan của một người cầm đoàn, đội chúng là biết tránh các “vết xe đổ” của người trước để lại, làm kinh nghiệm bản thân người đi sau khỏi bị vấp phải. Như khi tụng đọc kinh sách biết việc gì đúng, việc gì sai quấy đều phải thẩm tường để học và hành những điều tốt và tránh đi vào những chỗ xấu thì cái tụng đọc đó mới được lợi ích thiết thực.

Lại nhớ, thời kỳ chúng tôi sinh hoạt ngành Thiếu năm 1975, anh Đoàn trưởng hẹn với đội 6 người chúng tôi có mặt ở bến xe Nguyễn Hoàng (Saigon) đúng 7 giờ sáng để làm công tác ở Bà Rịa, Chúng tôi có 2 thiếu nam tới lúc 7 giờ kém 05. Đúng 7 giờ anh đoàn trưởng mua 3 vé xe và xe chuyển bánh lúc 7:10’. Các Thiếu Nam trễ hẹn đều bị anh bỏ lại một cách “lạnh lùng”, lúc đó hai đứa tôi cũng thấy buồn anh lắm vì sẽ mất vui nhưng anh nghiêm chỉnh nói với chúng tôi rằng các em có quyền chọn lựa giữa tính cách được rèn luyện ngay từ lúc này hay được vui chung mà sống bê tha mất kiểm soát. Sau này anh là người thành công trong xã hội; người bạn tôi thành công trong quân đội – hai người đều bỏ Gia Đình Phật Tử mà lập công danh với đời, đến 38 năm sau người bạn này mới rảnh rỗi tìm về sinh hoạt GĐPT trở lại, riêng tôi 40 năm sau vẫn còn đây nhưng vẫn thấy cách anh rèn luyện và trọng thị chúng tôi rất là thực tế và ấn tượng. Những khi nhận trách nhiệm chủ tọa một cuộc họp, tổ chức các lễ trại.. tôi đều thu xếp đến đúng giờ, trừ phi có việc bất khả kháng thì tìm cách thông báo cho anh chị em biết để khỏi mong. Tôi hiểu, khi trễ hẹn hay “thất tín” với anh em, nhất là đàn em thì chúng ta phải chuẩn bị những tia hy vọng trong các tâm hồn trẻ trung bị “tắt ngóm” để trở thành thất vọng, không tin cậy vào đàn anh, đàn chị của mình.

Lễ Hội Gia Đình Phật Tử hành hương đất Phật tháng 11/2004 ấn định các thành viên đi bằng phương tiện nào, con đường nào, hoặc gặp bất cứ trở ngại gì cần phải vượt qua được… phải có mặt tại Bangkok trước trưa 6/11 để làm thủ tục lên máy bay vượt qua Ấn Độ dương hạ cánh trực tiếp tại phi trường Bod gaya Bồ Đề Đạo Tràng – đây là lời nhắn nhủ cuối cùng của Ban Tổ chức trước khi lên máy bay tại phi trường Los Angeles(Mỹ) quá cảnh Hongkong sang Thailand. Tuy phái đoàn Việt Nam qua không được nhưng vẫn có 2 huynh trưởng từ Vietnam đi đường bộ qua đến Bangkok đúng hẹn vào trưa ngày 5/11 kịp làm thủ tục lên máy bay.

Một trong 2 huynh trưởng đó chính là đoàn sinh Thiếu nam (tôi) đã kể ở phần trên.

Lời hứa, lời nguyện, lời thề khi xuất phát từ Tâm, từ ý chí đều có sức mạnh lan truyền từ Tín căn, Tinh Tấn căn, Niệm căn, Định căn, và Tuệ căn để thành tựu Ngũ lực không lui của hàng Tứ thánh quả hay Bồ tát sơ địa:
“Thuấn nhã đa tánh khả tiêu vong – Thước ca ra tâm vô động chuyển” – Vũ trụ có thể diệt – Tâm nguyện quyết chẳng lay. Thế nên, trước khi làm lễ tiếp truyền Vô tận đăng và phát nguyện, Ban quản trại thường nhắc nhở các huynh trưởng trại sinh phải suy nghĩ cẩn thận xem có thể phát nguyện được hay không! Trong kinh cũng có viết:

“Hư không hữu tận – Ngã nguyện vô cùng” Hư không còn có chỗ cùng tận – Nguyện của tôi sẽ mãi còn hoài. Chính yếu tố này Phật A Di Đà đã thiết lập nên một cõi nước Tịnh Độ nơi Tây phương bằng 48 lời thệ nguyện để bình đẳng nhiếp hóa vạn loại nhân sinh.

Nếu như các anh chị đã làm cha, làm mẹ có khi nào đã thất hứa với con cái mình chưa! Nhìn nét mặt buồn rầu và những giọt nước mắt con trẻ thất vọng lăn trên gò má bầu bĩnh ngây thơ của chúng rồi sẽ qua, chúng sẽ vui cười trở lại, nhưng anh chị có biết mình đang phạm một lỗi lầm nghiêm trọng không! Thất hứa – thất tín, tự mình đã làm hư hại cái tố chất hình thành nhân cách của trẻ thơ và làm chúng không tin tưởng chắc thật vào cha mẹ mình và sau này chúng sẵn sàng thất hứa, thất tín với nhiều người nữa. Quý anh chị có biết điều 1 của Luật Hướng Đạo xác quyết rằng: “Hướng đạo sinh trọng danh dự, ai cũng có thể tin được lời nói của hướng đạo sinh.” Tức là lời nói thật của những đoàn viên Hướng Đạo không! Và cho đến nay đại đa số vẫn tin tưởng Hướng đạo sinh vì lời hứa ấy – mặc dù ở đâu cũng vậy, đoàn thể nàocũng có những người thất hứa nhưng mình đã hứa được thì phải làm cho được – đó là danh dự của đoàn thể, của hiệu kỳ tổ chức và của niềm tin bao thế hệ đàn em đặt hết lên lương tri, tâm huyết của những huynh trưởng Gia Đình Phật Tử chúng ta.

Đức Quảng