ĂN CHAY – nét thanh tao của văn hóa Phật Giáo

1. Ăn Chay làm tăng trưởng lòng từ bi với các chúng sanh Trong Kinh Lăng Già Đức Phật Thích Ca đã nói với Ðại Huệ Bồ Tát như...

1. Ăn Chay làm tăng trưởng lòng từ bi với các chúng sanh

Trong Kinh Lăng Già Đức Phật Thích Ca đã nói với Ðại Huệ Bồ Tát như sau: "Những người ăn thịt đoạn hết hạt giống đại từ. Ta xem chúng sanh luân hồi trong sáu nẻo, đời đời làm cha mẹ anh em chồng vợ con cái lẫn nhau. Chúng sanh ăn thịt nhau, toàn là ăn thịt lục thân quyến thuộc của mình. Thế mà loài hữu tình mơ màng không biết, thường sanh lòng giết hại, làm cho nghiệp khổ thêm lớn, khiến nên mãi bị lưu chuyển trong đường sanh tử, không được thoát ly. Kẻ không ăn thịt, sẽ được vô lượng công đức tụ. Nếu tất cả mọi người không ăn thịt, thì không ai giết hại chúng sanh. Do có người ăn thịt tìm hỏi để mua, nên mới có kẻ vì cầu tài lợi giết chúng sanh để bán. Cho nên kẻ ăn thịt cùng người giết chúng sanh để bán thịt, cả hai đều có tội".

Quán chiếu những lời Phật dạy thì từ vô lượng kiếp sanh tử tới nay chúng ta cũng đã từng, hoặc có vô số kiếp từng bị đọa xuống làm súc sanh, rồi cũng từng bị những chúng sanh khác banh da, xẻ thịt hoặc giết hại. Những nỗi khổ và đớn đau ấy chỉ có chúng ta – những kẻ bị giết hại lúc đó mới có thể cảm nhận được. Và điều chắc chắn khi chính mình bị kẻ khác xâm phạm, đày đoạ, đuổi cùng, giết tận ấy, không thể nói trong lòng chúng ta không mảy may không cảm thấy sợ hãi, oán giận và đớn đau. Đây cũng chính là điều mà Đức đã khuyến cáo và nhắc nhở: "Thế mà loài hữu tình mơ màng không biết, thường sanh lòng giết hại, làm cho nghiệp khổ thêm lớn, khiến nên mãi bị lưu chuyển trong đường sanh tử, không được thoát ly". Và Đức Phật nói: "Kẻ không ăn thịt, sẽ được vô lượng công đức tụ". Tại sao lại có công đức tụ? Phật chỉ ra rằng: "Nếu tất cả mọi người không ăn thịt, tất sẽ không ai giết hại chúng sanh". Không giết hại=không tạo ác nghiệp=không bị lưu chuyển trong đường sanh tử luân hồi. Bởi thế gian còn nhiều người muốn ăn thịt chúng sanh, nên thế gian vẫn còn những người tìm cách phải giết thịt chúng sanh để mưu cầu cuộc sống và danh lợi. Do vậy Phật mới kết luận: Kẻ ăn thịt và kẻ giết thịt chúng sanh, cả hai đều có tội.

Khi nói tới điều này, không ít người sẽ cười và bảo rằng: Cuộc đời ngắn ngủi, có bao thứ được tận hưởng, rượu ngon, thịt bổ tội gì không hưởng lạc; Hoặc: có những loài gia súc, sinh ra là để cho con người giết thịt. Nghĩa là: Số phận của loài súc sanh đó đã được định đoạt như vậy rồi; mình không ăn nó, không thịt, không giết hại nó thì cũng có người khác giết thịt. Vả lại hãy thử hình dung nếu những chúng sanh đó không bị giết thịt, vậy thì trái đất này lấy đâu ra chỗ để chứa những loài gia súc ấy…v.v. Nói như vậy là dùng sự suy xét giản đơn của người đời (người phàm), chứ không dựa trên cái lý của nhân-quả tuần hoàn mà Đức Phật thường nhắc nhở chúng ta. Điều này có thể lấy ngay chúng ta làm ví dụ: Ai sinh ra rồi cũng già, bệnh tật, rồi chết. Đó là quy luật sanh tử không thể chối từ. Các loài súc sanh cũng không lọt ra ngoài vòng quay đó. Phật nói: Ta là Phật đã thành, tất cả các chúng sanh là Phật sẽ thành. Nếu coi ta (chúng ta) là một chúng sanh=Phật; vậy thì tất cả các chúng sanh khác cũng đều là Phật tương lai cả. Bây giờ Phật-Phật hạ sát, giết thịt lẫn nhau để hưởng lạc, vậy thế gian này đâu còn thiên lý? Đâu còn những chuyện nhân quả báo ứng và sanh tử luân hồi nữa.

2. Ăn Chay là giảm ác báo của nghiệp sát sanh

Trong Kinh Niết Bàn có ghi lại như sau: "Tội sát sanh có ba bậc: thượng, trung, hạ. Nghiệp sát bậc hạ, là giết từ loài kiến cho đến tất cả bàng sanh. Người tạo tội nầy phải bị đọa vào tam đồ, chịu sự khổ về bậc hạ. Tại sao thế? Bởi loài nhỏ dù là con kiến, con muỗi cũng có chút căn lành, nếu giết nó thì phải chịu tội báo. Nghiệp sát bậc trung là giết từ phàm phu trong loài người cho đến bậc A Na Hàm. Người tạo tội nầy phải bị đọa vào địa ngục, ngạ quỉ, bàng sanh, chịu sự khổ về bậc trung. Nghiệp sát bậc thượng là giết từ cha mẹ cho đến bậc A La Hán, Bích Chi Phật. Người tạo tội nầy, phải bị đọa vào đại địa ngục A Tỳ, chịu sự khổ về bậc thượng".

Như vậy cả ba nghiệp sát sanh: Thượng-Trung-Hạ đều là những nguyên nhân để dẫn đến những nghiệp báo sau này cả. Những nghiệp quả nặng hay nhẹ, nhiều hay ít, lành hay dữ… vốn tuỳ thuộc vào những nghiệp sát sanh trước đây mà tính đếm. Câu nói:

Rằng ai muốn biết nhân xưa
Xét xem hoàn cảnh bây giờ chịu đây
Muốn biết quả báo sau này
Xét điều tội phước ta nay đang làm.

Dường như đã nói lên tất cả và đáng để chúng ta phải suy ngẫm.

3. Ăn Chay để giảm bớt sự tham đắm dục lạc và tật bệnh

Điều này nếu suy ngẫm đôi chút tất ai trong chúng ta cũng đều dễ dàng nhận ra. Khi cuộc sống của con người còn quá khó khăn, vất vả. Những bữa ăn hàng ngày vốn rất thanh đạm, thường chỉ có rau, dưa hay những loại hoa quả thực vật khác… tâm của con người thời ấy dường như tịnh khiết hơn và hiền lương hơn. Nhiều người sẽ bảo: Ăn khổ quá, người thiếu đủ thứ chất, lo tồn tại không xong, còn hơi đâu để suy ngẫm chuyện thế thái nhân tình khác. Thực tế không phải vậy. Bởi ăn khổ hay ăn sướng con người vẫn phải suy nghĩ và hành động. Tuy nhiên, khi những bữa ăn thanh đạm được dần dần thay thế bằng những bữa ăn thịt-cá, rồi nâng cấp đến những bữa ăn đầy đủ các sơn, hải vị... (ăn mặn) khác thì những suy nghĩ và hành động của con người lúc này sẽ không còn thanh tịnh và hiền lương như thủa còn nghèo khó nữa. Nguyên nhân: Những thức ăn mặn đã kích thích sự thụ hưởng dục lạc trong thân thể của con người, từ sự kích thích ấy buộc con người phải không ngừng suy nghĩ, tạo ra mọi phương tiện, của cải, vật chất để đáp ứng cho sự hưởng thụ những dục lạc đó. Dục lạc càng lớn thì các nghiệp (thân-khẩu-ý) càng thêm nặng và trầm trọng. Đây cũng chính là nguyên nhân tại sao thời nay tội ác, tật bệnh xảy ra càng nhiều, và mức độ mỗi lúc càng thêm gia tăng và nghiêm trọng hơn.

Sẽ có nhiều người bảo: Đành biết là thế, nhưng mình không ăn thịt chúng sanh thì người khác cũng ăn; Vả lại bao đời nay ăn mặn, rồi ngày ngày bia, rượu, thịt, cơm gà, cá gỏi… nó quen mất rồi, giờ chuyển sang ăn chay, mồm miệng khô khốc như nhai rơm; Rồi ăn chay không đủ chất, lấy đâu ra sức để học tập, lao động…. Hơn thế, nhiều người ăn chay, người ngợm, mặt mũi xanh rờn như tàu lá, sống thế nào được. Những kiến định trên không phải không có cơ sở, tuy nhiên nó mới chỉ dừng lại ở những kiến định mang tính cá nhân, thiếu sự xét đoán sâu sắc. Nghĩa là: nhìn vào thói quên, tập tục xa xưa, sự thất bại của người xung quanh, rồi lấy đó làm động cơ cho chính mình.

Thực ra ăn chay vốn không hề làm giảm sức khoẻ và trí tuệ như nhiều người thường suy luận và lo sợ. Vậy thực chất của Ăn Chay là gì? Làm thế nào để mọi người thực hiện Ăn Chay mà không ảnh hưởng tới cuộc sống sinh hoạt cá nhân, gia đình và xã hội? Đây là một đề tài vô cùng lớn và phong phú và cũng vô cùng quan trọng, bởi người Ăn Chay phải ý thức được: Ăn Chay để làm gì? Ăn Chay như thế nào mới đúng? Làm thế nào để Ăn Chay trở thành những nét đẹp trong sinh hoạt, ăn uống trong từng cá nhân và mọi nhà…

theo chùa Phật Huệ